In een tijd van arbeidsmarktkrapte en toenemende diversiteit op de werkvloer zoeken steeds meer werkgevers naar manieren om nieuwkomers en anderstaligen succesvol te laten instromen in technische beroepen. NRTO-lid en taalopleider Lexicon Trainingen zet daarbij een belangrijke stap met het project ‘LexiconPro’ – een AI-gedreven methodiek die vakgerichte documenten, waaronder o.a. opleidingsmodules of, begrijpelijk maakt voor deelnemers met een taalachterstand. In samenwerking met NS TechniekFabriek is een unieke leerlijn ontstaan die taal, technologie en vakmanschap verbindt.
Lexicon Trainingen
Lexicon Trainingen is sinds 1994 specialist in vakgerichte trainingen Taal en Werk: Nederlands op de werkvloer voor anderstaligen in onder meer de techniek, logistiek, zorg, kinderopvang en voedingsindustrie. Eigenaar en directeur Caroline van Blerkom: “Taal en werk zijn bij ons onlosmakelijk met elkaar verbonden. We richten ons op mensen die willen werken en zich willen ontwikkelen – en werkgevers die daarin willen investeren.”
Lexicon ontwikkelt samen met werkgevers complete leerroutes, inclusief werkvloerscans, functie-taalanalyses en doorlopende begeleiding. Het uitgangspunt is altijd: hoe kan taalvaardigheid bijdragen aan duurzaam werkgeluk en effectief werkgeverschap? “Onze focus ligt op taal en werk. Wij begeleiden mensen die gemotiveerd zijn om hun plek op de arbeidsmarkt te vinden of door willen groeien binnen de organisaties waar zij werken. We doen dat niet met standaard taalcursussen, maar met maatwerktrajecten die aansluiten bij de werkomgeving en het vak.” Van Blerkom is zelf vooral bezig met innovatie en productontwikkeling. “Technologie verandert het opleiden razendsnel. Wij zetten AI juist in als hulpmiddel om taal en vakopleiding toegankelijker te maken, zonder in te leveren op kwaliteit.”
Samenwerking met de Nederlandse Spoorwegen
De samenwerking met NS ontstond via een eerder traject rond ‘kickstartbanen’ en kreeg vervolg binnen de interne opleidingstrajecten van NS, zoals de Techniekfabriek. Hier worden deelnemers in twee jaar opgeleid tot Service- en Onderhoudsmonteur (mbo-niveau 2). “Via één traject leerden we elkaar kennen en al snel mochten we meedenken over de ondersteuning van anderstalige deelnemers aan de opleidingen. De wens was helder: zorg dat zij de opleiding beter begrijpen, sneller doorlopen en meer vertrouwen krijgen in het werk.”
“Bij NS bleek dat deelnemers met een taalachterstand veel moeite hadden met het begrijpen van de modules. Sommigen werkten met Google Translate, maar daarmee leer je de taal niet echt. Het effect: vertraging, uitval en frustratie.”
Om dat te doorbreken, ontwikkelde Lexicon een AI-ondersteunde aanpak waarmee documenten met vaktaalteksten (werkinstructies, protocollen en opleidingsmateriaal) op maat worden herschreven in begrijpelijke taal (A2/B1 taalniveau), met behoud van de originele lay-out. Moeilijke woorden worden verzameld in handige vakwoordenlijsten en aangevuld met oefeningen waardoor medewerkers oefenen met woorden uit de eigen documenten en die zij dagelijks tegenkomen in hun werk.
De rol van AI in vaktaaltraining
De methode ‘LexiconPro’ maakt slim gebruik van AI-technologie. “AI wordt vaak gezien als bedreiging, maar wij zien het als kans. Met LexiconPro kunnen we documenten snel herschrijven zonder aan inhoud in te boeten. Het is geen simpele vertaling, maar een herformulering met behoud van vaktaal en didactiek.” Ethiek en kwaliteit staan daarbij voorop. “Alle content blijft in een gesloten omgeving en wordt altijd gecontroleerd door vakexperts binnen het bedrijf zelf. Zo borgen we dat de inhoud klopt én past bij de cultuur van de werkvloer.”
Resultaten en impact
De eerste resultaten zijn positief. “Deelnemers geven aan dat ze zekerder zijn en beter durven meepraten in werkoverleggen. Ook leidinggevenden merken dat mensen sneller zelfstandig functioneren en minder terugvallen op Google Translate.” Voor NS betekent dat minder uitval, snellere doorstroom en een versterking van inclusief werkgeverschap. Inmiddels wordt de methodiek ook uitgerold binnen de voedingsindustrie en zijn er gesprekken met gemeenten en ROC’s over toepassing in zorg en kinderopvang.
Reflectie: lessen voor andere opleiders en werkgevers
Caroline benadrukt dat taal de sleutel is tot duurzame inzetbaarheid. “Zonder taal geen ontwikkeling. Maar standaard taalcursussen zijn niet genoeg. Wat mensen nodig hebben is vaktaal in hun werkomgeving, op een niveau dat ze begrijpen én kunnen gebruiken.”
Ze roept andere opleiders op om AI niet als bedreiging, maar als kans te zien: “Zolang je investeert in kwaliteit, maatwerk en veiligheid, kan technologie juist bijdragen aan toegankelijkheid en impact.” Tot slot heeft ze een duidelijke boodschap voor beleidsmakers en werkgevers: “Durf te investeren in begrijpelijke, vakgerichte documenten en maatwerktrainingen Taal en Werk. Dat loont – economisch én maatschappelijk.”
Wat maakt deze aanpak uniek?
De kracht van deze aanpak zit in drie elementen:
- Combinatie van taal en vak – de training is gericht op de functie en het beroep, niet alleen op algemeen taalgebruik.
- AI als versneller en verbeteraar – technologie wordt ingezet om maatwerk betaalbaar en schaalbaar te maken.
- Verankering op de werkvloer – trainingen worden ingebed in de bedrijfsvoering, met aandacht voor cultuur en herkenbare communicatie van de eigen werkvloer.
Caroline: “Taal leer je niet uit een boekje. Je leert het in de praktijk, in de context van je werk. Daarom trainen we ook leidinggevenden en collega’s in heldere communicatie en intercultureel begrip. AI moet geen trucje zijn, maar een versterking van de didactiek. Durf te investeren in toegankelijkheid. Dat loont – economisch én maatschappelijk.” Ze benadrukt dat samenwerking essentieel is. “Dit kunnen we niet alleen. We staan open voor partnerschappen met andere opleiders, gemeenten, werkgevers en ROC’s. Hoe meer mensen we kunnen helpen, hoe beter.”
Interesse of meer informatie?
- Wil je in contact komen met Lexicon Trainingen? Neem contact op via taal@lexicon.nl of kijk op www.lexicon.nl
